We praten wat af in het land. De organisaties in de bouw die zich bezighouden met verduurzaming en circulariteit vullen met gemak enkele A4’tjes. Gelukkig zijn er ook koplopers die werkelijk wat doen. Zoals Dusseldorp ISM, dat recent met haar circulaire strategieën drie awards in de wacht sleepte. Met dank aan 'Rentmeester 2050' Maurice Beijk.
Het was allereerst de OogstApp waarmee Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek de DigiDare Award won bij de jaarlijkse verkiezing van de beste digitale innovatie door digiGO. BIM-specialist Maurits Koenders ontwikkelde deze app voor de sloopafdeling van zijn bedrijf. De tool geeft een impuls aan de transitie van traditionele naar circulaire sloop. Het inventariseren van vrijkomende materialen met deze app is een peulenschil.
Eerst worden de materialen bij het slopen van gebouwen gefotografeerd en met behulp van ArcGIS Survey123 in kaart gebracht. Daarna kunnen de gegevens met een webapplicatie (dashboard) verder worden verrijkt en wordt bepaald in hoeverre hergebruik mogelijk is. Vervolgens verschijnen de ‘nieuwe’ producten via een soepele digitale koppeling rechtstreeks op de uitgebreide marktplaats van Insert.
In de markt bestaan meer apps voor circulaire activiteiten. De ene keer brengen ze vraag en aanbod samen, de andere keer worden reststromen getoond, en de OogstApp verenigt deze kwaliteiten. Koenders: “Hiermee is de beschikbaarheid van materialen meteen bekend bij de rest van ons bedrijf en heel Nederland.” Titia Siertsema, juryvoorzitter van de DigiDare Award: “Een prachtig voorbeeld van digitaliseren, door gewoon te doen.”
Dashboard van de bekroonde OogstApp (Dusseldorp ISM).
- OogstApp: De OogstApp van Dusseldorp is gebouwd in samenwerking met ESRI. Maurits Koenders geeft een voorbeeld van de inventarisatie van materialen op basis van een R-schaal: “Als een object na inventarisatie verontreinigd blijkt met asbest of chroom-VI, is na te gaan of reiniging met behoud van kwaliteit mogelijk is. Als er na reiniging een waarde R-8 uit komt, kun je kijken wat er gebeurt bij een tweede, intensievere reiniging. Komt er dan een waarde van R-3 uit, dan kan het materiaal direct worden hergebruikt.” Dusseldorp wil in de toekomst materialen inventariseren met 360-gradencamera’s en interactieve 3D-modellen. Deze modellen worden gegenereerd op basis van opnames door een LiDAR-scanner of 360-gradencamera. Verder wil Koenders het dataverrijkingsdashboard uitbouwen, zodat er ook volgens de vereisten van Madaster gegevens kunnen worden geleverd aan een materialenpaspoort. (bron: Esri Magazine)
Doener van het Jaar 2024
Een paar weken na de uitreiking van de DigiDare Award was het collega Lars Hulsbeek die door ABN AMRO werd verkozen tot Doener van het Jaar 2024. Deze verkiezing draait om de inzet voor een duurzame toekomst in de bouw- en vastgoedsector. Hulsbeek werd geroemd als jonge professional die nauw betrokken is bij de transitie van een traditioneel naar een circulair sloopbedrijf. Binnen het bedrijf studeerde hij af met de ontwikkeling van een beslisboom voor vrijkomende materialen op basis van de 10-R ladder, een belangrijk onderdeel van de OogstApp. Ook was Hulsbeek actief als projectbegeleider bij het verplaatsen van een tijdelijke polikliniek van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Dat gebouw werd compleet gedemonteerd en kreeg een tweede leven als gezondheidscentrum in Groningen.
Even later was het voor Dusseldorp opnieuw raak met het winnen van de IABSE runner-up award als partner bij de renovatie van de Hoge Brug in Ulft. Hierbij werden alle vrijkomende materialen opnieuw gebruikt, terwijl de draagconstructie werd versterkt met staal dat vrijkwam bij de sloop van een nabijgelegen buizenfabriek. Deze prijs, uitgeloofd door de Internationale Vereniging voor Brug- en Constructietechniek (categorie Rehabilitatie), werd overhandigd aan René Plaggenburg, directeur Sloop, Milieu en Reststoffencentra Dusseldorp.
Rentmeester 2050
Achter deze successen van Dusseldorp schuilen diverse personen en met name de eigenaar van moederbedrijf ReintenInfra, Herman Reinten, én de onvermoeibare Maurice Beijk. Als Rentmeester 2050 is Beijk de felgroene ambassadeur van het bedrijf. Vrijwel dagelijks houdt hij in het hele land minstens één presentatie over ‘volhoudbaarheid’ en inspireert daarmee niet alleen duizenden toehoorders, maar ook naaste collega’s als Koenders en Hulsbeek. Beijk: “De generatie van Lars Hulsbeek is de laatste generatie die onze rotzooi kan opruimen. Mijn steun heeft hij, maar zeker ook de rest van ons team. Zo werkten Hulsbeek en Koenders altijd onder de bezielende leiding van Réne Plaggenburg. Hij is mijn partner in crime, met hetzelfde dna en boerenverstand.”
- Maurice Beijk. Het ‘duurzame’ verhaal van Beijk begint bij het overlijden van zijn dochter Jessa aan een stofwisselingsziekte (1999). Dat deed hem en zijn vrouw beseffen dat “dingen niet vanzelfsprekend zijn en ook eindig kunnen zijn. We besloten vervolgens alleen nog ons hart te volgen en dingen te doen die er ook echt toe doen.” Als statement besloot Beijk een uiterst duurzaam huis te bouwen, maar “de aannemers keken ons glazig aan. De woorden duurzaamheid en circulariteit moesten toen bij wijze van spreken nog worden uitgevonden.” Marktplaats werd vervolgens de grootste leverancier van de benodigde bouwmaterialen en de rest is geschiedenis. Naast zijn circulaire kunststukjes is hij ook de man achter het fraai en ‘groen’ gerenoveerde marktplein van Hengelo, dat recent veel andere gemeenten de ogen opende.
De uiterst duurzame, circulaire woning van Maurice Beijk.
Met zijn levensmotto ‘Groen = Doen, met nadruk op doen’ is Beijk momenteel waarschijnlijk de belangrijkste pleitbezorger voor circulariteit in het Nederlandse vakgebied. Eerder was hij medeverantwoordelijk voor de bouw van de ‘groenste fabriek van Nederland’ (Unipro) en van een uiterst circulair kantoorgebouw voor ReintenInfra, ‘De Boerderij’ (foto bovenaan). Toen Beijk aantrad, lag het hele ontwerp van dit gebouw in Borne er al, inclusief vergunningen, data in BIM en stuklijsten van virgin materialen. Toch wist Beijk samen met architect Martin Kleine Schaars (I’M Architecten) de hoeveelheid nieuw staal en beton tot het uiterste te beperken en het gebouw energiepositief en Breeam Outstanding te maken. Bekijk nu de video hierover:
Het proces om het oorspronkelijke ontwerp te vergroenen, noemt Beijk design by coincidence. Zo was daar toevallig al snel een geschikt donorgebouw, het Erasmus MC in Rotterdam, dat een grote hoeveelheid gebruikt materiaal opleverde: 330 kanaalplaatvloeren, een staalconstructie, trappen, deuren en kozijnen.
RIBO
Een recenter voorbeeld van design by coincidence is de circulaire renovatie van een varkensschuur tot schoolgebouw voor de Stichting Praktijkcentrum Restauratie & Ambacht (RIBO), waarvan Beijk bestuurder is (en in het proces een groot aanjager). Veel meer achtergronden over RIBO lees je binnekort een het artikel daarover op deze website.
Tekst: Ysbrand Visser
Bron: Stedebouw & Architectuur
